آش یارمه؛ طعمی از دل بهار خراسان شمالی

فراشپز- غذاهای سنتی هر منطقه به‌طور ویژه‌ای با فرهنگ و طبیعت آن منطقه پیوند دارند. آش یارمه یا آش چریش یکی از این غذاهای محلی است که در بجنورد و برخی مناطق شمال شرق ایران محبوبیت زیادی دارد. این آش ساده و در عین حال لذیذ با ترکیبی از بلغور گندم، حبوبات و سبزی‌های بهاری مانند چریش یا اسفناج تهیه می‌شود و طعمی اصیل و بی‌نظیر دارد.

آش یارمه به‌ویژه در فصل بهار، زمانی که سبزی‌های کوهی در دسترس قرار دارند، در خانه‌های مردم بجنورد پخته می‌شود. این آش علاوه بر اینکه یک غذای مقوی است، در مراسم و جشن‌های مختلف به‌ویژه در نوروز، جایگاه ویژه‌ای دارد و نمادی از آیین‌ها و سنت‌های بهاری این منطقه است. همچنان که در گذشته، این غذا به‌عنوان یک نماد از مهمان‌نوازی در سفره‌های خانواده‌ها قرار می‌گرفت، امروزه نیز طرفداران زیادی دارد.

مواد لازم برای تهیه آش یارمه (چریش) :

بلغور گندم: ۲ پیمانه
نخود: یک پیمانه (خیس‌خورده از شب قبل)
لوبیا سفید: یک دوم پیمانه
چریش (یا اسفناج) : ۳۰۰ تا ۴۰۰ گرم
پیاز: ۲ عدد متوسط
نعنا خشک: ۲ قاشق غذاخوری
زردچوبه: یک قاشق چای‌خوری
نمک و فلفل: به میزان لازم
روغن (ترجیحاً روغن حیوانی یا محلی) : به میزان لازم

طرز تهیه آش یارمه:

پخت نخود و لوبیا: نخود و لوبیا سفید را از شب قبل خیس کنید. سپس آنها را در آب بپزید تا کاملاً نرم شوند.

پخت بلغور: بلغور گندم را با کمی آب و زردچوبه به قابلمه اضافه کنید و بگذارید تا نرم و لعاب‌دار شود. این مرحله زمان‌بر است و باید مراقب باشید که بلغور کاملاً پخته شود.

ریختن نخود و لوبیا داخل بلغور: نخود و لوبیا را پس از پختن به بلغور گندم اضافه کنید و اجازه دهید تا نخود و لوبیا به همراه بلغور پخته و لعاب دار شوند.

اضافه کردن سبزی: پس از پخت بلغور و حبوبات، سبزی چریش یا اسفناج خرد شده را اضافه کنید و اجازه دهید تا با بقیه مواد خوب مخلوط شود. این مرحله باید در اواخر پخت انجام شود تا سبزی طعم و خواص خود را حفظ کند.

پیاز و نعنا داغ: پیاز را خلالی کرده و در روغن داغ با کمی زردچوبه تفت دهید تا طلایی شود. سپس نعنا خشک را در روغن تفت دهید و به آش اضافه کنید.

افزودن ادویه: نمک، فلفل و زردچوبه را به آش اضافه کنید و بگذارید تا آش با حرارت ملایم جا بیفتد و غلیظ شود.

تزئین و سرو: پس از پخت کامل، آش را در کاسه‌های مناسب سرو کنید و روی آن را با پیازداغ و نعنا داغ تزئین کنید.

نکات:

آش یارمه به‌واسطه بلغور گندم و حبوبات یکی از غذاهای پرانرژی و مقوی است. گندم و نخود در کنار هم، منابع خوبی از پروتئین گیاهی و فیبر هستند که به هضم بهتر غذا و حفظ سلامتی بدن کمک می‌کنند. سبزی چریش، که در این آش به‌کار می‌رود، دارای خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

در فرهنگ غذایی بجنورد، آش یارمه نه‌تنها یک غذای روزمره، بلکه نمادی از اصالت و مهمان‌نوازی است. این غذا معمولاً در جشن‌های خاص یا به‌ویژه در ایام نوروز پخته می‌شود و نشان‌دهنده پیوند عمیق مردم با طبیعت و منابع محلی است.

سخن پایانی

آش یارمه یا آش چریش، نمادی از اصالت و ریشه‌های فرهنگی ایران به ویژه منطقه بجنورد است که با استفاده از مواد طبیعی و محلی، طعمی منحصر به فرد را به ارمغان می‌آورد. این غذا علاوه بر اینکه به‌عنوان یک غذای مقوی شناخته می‌شود، یادآور پیوند مردم با طبیعت و فصل‌های مختلف سال است. سبزی‌های کوهی همچون چریش که در این آش به‌کار می‌روند، نه‌تنها به طعم غذا می‌افزایند بلکه دارای خواص درمانی نیز هستند و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.

آش یارمه به‌دلیل استفاده از حبوبات و بلغور گندم، یک وعده غذایی سالم و انرژی‌زا محسوب می‌شود که می‌تواند در تغذیه روزانه افراد نقش مهمی ایفا کند. این غذا که به‌ویژه در ایام نوروز و جشن‌های بهاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، از نظر غذایی و فرهنگی نیز اهمیت بالایی دارد. آش یارمه با ترکیب طعم‌های خاص و مواد مغذی، نمادی از مهمان‌نوازی و حفظ سنت‌ها به شمار می‌آید.

این غذا، با طرز تهیه ساده و استفاده از مواد در دسترس، فرصتی برای بازگشت به طبیعت و بهره‌برداری از سبزی‌های کوهی و محلی فراهم می‌آورد. در دنیای امروز که غذاهای فست‌فودی و غیرمحلی در دسترس قرار دارند، یادآوری چنین غذاهای سنتی می‌تواند به ما کمک کند تا دوباره به سمت تغذیه‌ای سالم‌تر و پایدارتر حرکت کنیم.

منبع: ایرنا